"Een grote verdienste van Sam Harris recente boek ‘Het morele landschap’ is zijn gedurfde bevestiging van de objectiviteit van morele waarden en plichten. Objectiviteit van morele waarden en plichten wil zeggen dat ze geldig en verplichtend zijn, onafhankelijk van de menselijke opinie. Bijvoorbeeld, wanneer men zegt dat de Holocaust een objectief kwaad is dan wil men zeggen dat dit een kwaad is, hoewel de nazi’s die het verrichten, dachten dat het goed was. En het zou nog steeds kwaad zijn geweest, zelfs als de nazi’s de Tweede Wereldoorlog hadden gewonnen en erin geslaagd waren, d.m.v. hersenspoeling of uitroeiing, iedereen ervan te overtuigen dat de Holocaust goed was." |
“Als ook maar één persoon ter wereld, een doodsbang, worstelend, gillend meisje, vastgedrukt houdt, haar geslachtsdelen afsnijdt met een septisch mes en het dan weer dichtnaait,… dan zou de enige vraag zijn hoe ernstig deze persoon gestraft moet worden.”[25] |
“Wat dus niet in het geding is, is dat een dergelijk persoon iets verschrikkelijks, objectief verkeerd gedaan heeft. De vraag is dan wat de beste basis voor het bestaan van objectieve morele waarden en plichten is. Welke fundamenten hebben ze? Wat maakt bepaalde acties, goed of kwaad, juist of fout? Traditioneel gezien, zijn God, het hoogste goed (summum bonum) en Zijn geboden, het fundament geweest van onze morele plichten. Maar als God niet bestaat, welk fundament blijft er dan nog over voor objectieve morele waarden en plichten?" |
Niet geslaagd...
In een debat tussen William Lane Craig en Sam Harris, bleek dat de redenering van Harris, door de term 'goed' te herdefiniëren, uitdraaide op een tautologie. Het goede herdefinieerde hij als het welzijn van bewuste wezens. Dat bracht echter zijn 'morele landschap' in de problemen. Er bestaat namelijk ook zoiets als het welzijn van bewuste, kannibalen, pedofielen, massamoordenaars en bankiers ...
Kunnen we nu goed zijn zonder God?
“Wanneer we deze vraag stellen, gaan we op een provocatieve manier de meta-ethische vraag naar de objectiviteit van morele waarden stellen. Zijn de waarden die ons dierbaar zijn en die ons leven gidsen, niet meer dan louter sociale afspraken, in de zelfde zin als het links of rechts rijden op de weg of louter uitdrukkingen van persoonlijke voorkeur, in de zelfde zin als het hebben van een voorkeur voor de smaak van bepaalde voeding, of niet? Of zijn ze geldig, onafhankelijk van ons ‘erfassen’ van die waarden, en als dat zo is, wat is hun fundament? Verder, als moraliteit slechts een menselijke afspraak is, waarom zouden we dan moreel moeten handelen, vooral dan wanneer het in conflict gaat met ons eigenbelang?” |
"De daders [van de Holocaust] handelden in strikte overeenstemming met een ethiek, die hield dat, hoe moeilijk en hoe onaangenaam de taak ook moet geweest zijn, de massa vernietiging van de Joden en zigeuners volledig gerechtvaardigd was. … de Holocaust als een voortdurende inspanning was alleen maar mogelijk, omdat er een nieuwe ethiek was, die niet de arrestatie en deportatie van Joden als iets verkeerds zag en in feite dit als ethisch aanvaardbaar en zelfs als iets goeds bepaald had."[22] |